نقد و بررسی داستان گشتاسب بر اساس نظریّه توهّم توطئه

Authors

محمود رضایی دشت ارژنه

دانش یار گروه زبان و ادبیات فارسی. دانش گاه شیراز. شیراز. ایران. فاطمه مصطفایی کرملکی

دانش جوی دکتری زبان و ادبیات فارسی. دانش گاه شهید چمران. اهواز. ایران.

abstract

چکیده نظریّه توهّم توطئه یا پارانویا، یک نظریّه مدرن سیاسیست که بر اساس آن، حاکم پارانوییک چنین می­اندیشد که تمام کاینات در حال توطئه­چینی علیه اوست و کشور را پیوسته دستخوش توطئه و براندازی از سوی دیگران می­داند. او گاه بعمد می­کوشد با توسّل به توهّم توطئه، نامشروع بودنِ حکومت خود و مشکلات داخلی را از کانون توجّه واقع­شدن دور ­کند و توجّه مردم را به توطئه­ها و کانون­های بحران بیگانگان معطوف دارد. در این جستار با تحلیل داستان گشتاسپ بر مبنای نظریّه توهّم توطئه­، چنین استنباط می­شود که گویا گشتاسپ نیز به دلیل چنین توهّمی، از یک هرم قدرت (لهراسپ، اسفندیار، رستم) سخت می­هراسیده و از این­رو در پی توطئه­پردازی برای در دست داشتن یا از میان­بُردنِ هر سه رقیب برآمده است. بنابراین شاید سخن­چینی­های گرزم و در بندشدنِ اسفندیار، اقامت دوساله گشتاسپ در زابلستان و فرستادن اسفندیار به جنگ با رستم، همه­، نقشه­هایی از پیش طرّاحی­شده و درهم­تنیده به­وسیله خود گشتاسپ بوده است تا با بحران­سازی، هم بر نامشروع بودنِ حکومت و تصاحب تاج و تخت از پدرش سرپوش گذارد و هم رقیبان تاج و تخت خود را از میان بردارد. در فرجام گشتاسپ موفّق می­شود با توسّل به توهّم توطئه، هم دو رقیب سرسخت خود، یعنی لهراسب و اسفندیار را از میان بردارد و هم با مخدوش­کردنِ چهره زابلیان به­واسطه کشتن شاه­زاده­ای ایرانی، سال­های سال بی­منازع بر مسند قدرت نشیند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

نقد و بررسی داستان گشتاسب بر اساس نظریّة توهّم توطئه‌

چکیده نظریّة توهّم توطئه یا پارانویا، یک نظریّة مدرن سیاسیست که بر اساس آن، حاکم پارانوییک چنین می­اندیشد که تمام کاینات در حال توطئه­چینی علیه اوست و کشور را پیوسته دستخوش توطئه و براندازی از سوی دیگران می­داند. او گاه بعمد می­کوشد با توسّل به توهّم توطئه، نامشروع‌بودنِ حکومت خود و مشکلات داخلی را از کانون توجّه واقع­شدن دور ­کند و توجّه مردم را به توطئه­ها و کانون­های بحران بیگانگان معطوف دارد. در ای...

full text

طراحی مدل توهم توطئه مدیران سازمانی با استفاده از نظریه داده‌بنیاد

هدف پژوهش حاضر، تبیین مدلی برای تبیین توهم توطئه مدیران سازمانی است. لذا در پارادایم کیفی، در مرحله اول با استفاده از مصاحبه عمیق نیمه ساختمند، گفتگو با خبرگان این حوزه انجام شد و در مرحله بعد از روش داده بنیاد که مراحل آن شامل کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی است، بهره جست که عوامل عدم شایسته سالاری، عملکرد ناکارامد، رهبری وظیفه گرا و ساختار اقتداری و عدم شایسته سالاری مدیر جزو علل...

full text

نقد کهن الگویی سفر قهرمان در داستان ماهی سیاه کوچولو بر اساس نظریه کمپبل و پیرسن

این مقاله به نقد کهن­الگویی سفر قهرمان در داستان ماهی سیاه کوچولو، اثر صمد بهرنگی می­پردازد. کمپبل، برای کهن­الگوی سفر قهرمان سه مرحله در نظر گرفته ­است: عزیمت،‌ جدایی و بازگشت. او معتقد است که رشد کهن­الگوها در روان فرد، مستلزم گذر از این مراحل است. پیرسن، از شارحان نظریه‌ی کمپبل، اعتقاد دارد که در طی این سه مرحله، دوازده کهن­الگو در روان فرد فعال می­شوند. در مرحله‌ی عزیمت، مع...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
پژوهشنامه ادب حماسی

جلد ۱۲، شماره ۲، صفحات ۵۳-۷۳

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023